Urlop macierzyński

Posted on 5 października, 2009 by Anna Wroniszewska

Urlop macierzyński jest uprawnieniem, które przysługuje na podstawie Kodeksu Pracy, a dokładniej mówiąc artykułów od 180 do 185. W czasie jego trwania, matce lub ojcu w zależności od tego kto korzysta z urlopu, przysługuje zasiłek macierzyński. Świadczenie to jest równe przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu za okres pół roku kalendarzowego poprzedzającego miesiąc, w którym zaczął się urlop macierzyński.

Komu przysługuje urlop macierzyński?

Urlop macierzyński jako uprawnienie pracownicze przysługuje każdemu kto pozostaje w stosunku pracy, niezależnie od trybu jego nawiązania. Może więc być on oparty o umowę o pracę, mianowanie, powołanie, wybór, spółdzielczą umowę o pracę etc. Urlop macierzyński przysługuje zarówno ojcu jak i matce dziecka. Co istotne jest on udzielany nie tylko przy narodzinach, ale również pracownikowi, który wychowuje dziecko adoptowane bądź przyjęte na wychowanie w rodzinie zastępczej.

Wymiar urlopu macierzyńskiego

Wraz z 1 stycznia 2009 zmieniły się przepisy dotyczące wymiaru urlopu macierzyńskiego. Obecnie jest on dłuższy niż wcześniej, a czas trwania uzależniony jest od liczby dzieci, które przyszły na świat przy jednym porodzie. Ojcu dziecka lub kobiecie, która urodzi:

jedno dziecko przy jednym porodzie przysługuje 20 tygodni urlopu
dwoje dzieci przy jednym porodzie przysługuje 31 tygodni
troje dzieci przy jednym porodzie przysługują 33 tygodnie
czworo dzieci przy jednym porodzie przysługuje 35 tygodni
pięcioro i więcej dzieci przy jednym porodzie przysługuje 37 tygodni

W kilku szczególnych wypadkach wymiar urlopu macierzyńskiego jest trochę inny. Dzieje się tak, gdy:

kobieta urodzi martwe dziecko lub noworodek umrze podczas pierwszych ośmiu tygodni życia. Urlop macierzyński przysługuje wtedy przez osiem tygodni, przy czym nie może być krótszy niż tydzień od daty śmierci dziecka. Jeśli dziecko umarło po upływie ósmego tygodnia życia, kobieta ma do wykorzystania jedynie 7 dni urlopu, licząc od daty zgonu
kobieta urodziła dziecko wymagające opieki szpitalnej, a wykorzystała po porodzie osiem tygodni urlopu macierzyńskiego. Pozostałą część urlopu może wykorzystać, gdy maluch opuści szpital
kobieta rezygnuje z wychowania dziecka i oddaje je do adopcji lub do domu małego dziecka. Nie należy się jej wtedy ta część urlopu macierzyńskiego, która przypada na okres po dniu oddania dziecka.
kobieta przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła o adopcję dziecka. Jest ona uprawniona do szesnastu tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, maksymalnie jednak do ukończenia przez dziecko roku. Jeżeli przyjęła dziecko w wieku powyżej jednego roku, ma możliwość skorzystania z urlopu w wymiarze do ośmiu tygodni

Należy pamiętać, że, „przy udzielaniu urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym”.[1]

Zasady korzystania z urlopu macierzyńskiego

Spodziewająca się dziecka pracownica ma możliwość wykorzystania przynajmniej dwóch tygodni urlopu macierzyńskiego przed spodziewaną datą porodu. Po przyjściu malucha na świat matce przysługuje reszta urlopu macierzyńskiego. Gdy pracownica wykorzysta po porodzie minimum czternaście tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z jego pozostałej części.

Urlop macierzyński dla taty

Tata wychowujący dziecko może wykorzystać pewną część urlopu macierzyńskiego. Po pierwsze może się tak stać, gdy matka dziecka wykorzysta po porodzie minimum czternaście tygodni urlopu macierzyńskiego i rezygnuje z tygodni, które jej pozostały. Na pisemny wniosek ojciec może skorzystać z pozostałego okresu urlopu macierzyńskiego. Poza tym tacie należy się „macierzyński” gdy kobieta urodzeniu potomstwa wykorzystała 8 tygodni urlopu macierzyńskiego i nie ma możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, ponieważ przebywa w szpitalu lub nie pozwala jej na to stan zdrowia. Urlop wykorzystywany przez mężczyznę może maksymalnie trwać przez czas w którym kobieta nie jest w stanie sprawować opieki nad potomstwem.

Praca po urlopie macierzyńskim

Kodeks Pracy gwarantuje pracownikowi, że po zakończeniu przebywania na urlopie macierzyńskim będzie mógł on powrócić do pracy na dotychczasowym stanowisku bądź na na równorzędnym, które będzie odpowiadało jego kwalifikacjom zawodowym. Również wynagrodzenie musi zachować odpowiedni poziom.