Łopian większy – Arctium lappa

Posted on 8 grudnia, 2009 by Małgorzata Przybyłowicz

Koszyczki kwiatowe łopianu, popularnie nazywane „rzepami”, to dla dzieci źródło zabawy, a dla dorosłych utrapienie – rzepy z łatwością wczepiają się w ubranie i w sierść zwierząt. Najczęściej omijamy więc łopian z daleka, zapominając, że jest to cenna roślina lecznicza, z powodzeniem stosowana w schorzeniach skóry.

Skład i działanie

W łopianie większym (Arctium lappa) znajdziemy przede wszystkim:

przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze związki poliacetylenowe,
inulinę, która obniża poziom cukru oraz „złego” cholesterolu,
przeciwzapalne i przeciwbakteryjne seskwiterpeny,
lignany, a wśród nich arktigenina (arctigenin), która wykazuje działanie przeciwzapalne[1], przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe[2],
antyoksydacyjne, moczopędne, przeciwzapalne i rozkurczowe flawonoidy,
garbniki o działaniu przeciwzapalnym, ściągającym i przeciwbakteryjnym,
substancje śluzowe o działaniu powlekającym,
siarkę, fosfor i witaminę C.

Wygląd i występowanie

Łopian jest rośliną dwuletnią z rodziny astrowatych, rosnącą w Europie, Azji, a także obu Amerykach. W Polsce występuje pospolicie na terenie całego kraju przy drogach, na nieużytkach i rumowiskach. W pierwszym roku z grubego, palowego korzenia wyrastają jedynie duże, sercowate liście, pokryte od spodu włoskami. Łodyga pojawia się dopiero w drugim roku; w górnej części jest silnie rozgałęziona i osiąga nawet do 2 m wysokości. Łopian kwitnie w okresie lipiec-wrzesień. Kwiaty tworzą charakterystyczne koszyczki pokryte haczykowatymi łuskami i zebrane są w kwiatostan w postaci tzw. wiechy. Koszyczki, po dojrzeniu znajdujących się w ich wnętrzu nasion, oddzielają się od łodygi.

Surowiec leczniczy

Surowcem leczniczym jest korzeń łopianu, który wykopujemy w pierwszym roku jesienią bądź na drugi rok na wiosnę. Korzeń dokładnie myjemy, podsuszamy, kroimy i suszymy w temperaturze do 35°C. Znacznie rzadziej stosowane są liście i nasiona łopianu.

Zastosowanie wewnętrzne

Łopian stosowany jest w dolegliwościach układu moczowego – kamica moczowa, zapalenie dróg moczowych i pęcherza – a także w chorobach, których podłożem są zaburzenia przemiany materii – choroby reumatyczne, trądzik, skaza moczanowa. Łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego, działa przeciwbiegunkowo, reguluje wypróżnienia, wspomaga leczenie kamicy żółciowej i zapalenia dróg żółciowych.

Zastosowanie zewnętrzne

Łopian jest popularnym naturalnym środkiem leczniczym w wielu dolegliwościach skórnych. Łagodzi świąd, wspomaga leczenie trądziku, łuszczycy, owrzodzeń i czyraków. Stosowany w postaci płukanek zmniejsza łupież, hamuje wypadanie włosów i leczy łojotokowe zapalenie skóry głowy. Należy jednak pamiętać, że leczenie zewnętrzne jest skuteczniejsze przy równoczesnym doustnym stosowaniu łopianu.

Łopian w kosmetyce

Wyciąg z łopianu wchodzi w skład szamponów do włosów przetłuszczających się i z łupieżem, a także toników do cery tłustej i trądzikowej.

Polecamy krem do cery tłustej i mieszanej z ekstraktem z łopianu:

Krem oczyszczająco-matujący z koncentratem kwasu hialuronowego

Skoncentrowany kwas hialuronowy, wit. E, ekstrakt z łopianu oraz palmy Serenoa repens, filtry UVA oraz UVB
Niezwykły krem przeznaczony do pielęgnacji cery mieszanej oraz tłustej, łączy nawilżające właściwości kwasu hialuronowego oraz oczyszczająco-normalizujące składników roślinnych (ekstrakt z łopianu, palmy Serenoa repens oraz tymianku). Stosowany codziennie redukuje nieprzyjemny efekt błyszczenia skóry, odświeża ją i rozświetla. Jest szybko absorbowany przez skórę, nie pozostawiając ciężkiej i tłustej warstwy, stanowi doskonały podkład po makijaż. Opóźnia efekty starzenia.

Odwar z łopianu

Łyżkę suszonego korzenia łopianu zalewamy szklanką chłodnej wody i gotujemy pod przykryciem 5 minut, a następnie odstawiamy na 15-20 minut. ½ szklanki pijemy 2 razy dziennie. Do użytku zewnętrznego (w postaci przemywań, okładów, płukanek i kąpieli) można sporządzić mocniejszy odwar, wówczas szklanką wody zalewamy 3 łyżki surowca.

Sok z łopianu

Sok pozyskujemy przy użyciu sokowirówki ze świeżo wykopanych i umytych korzeni. 1 łyżeczkę soku rozcieńczamy w 100 ml ciepłej wody i pijemy 2-3 razy dziennie.