Kwasy tłuszczowe trans zwiększają ryzyko raka jelita grubego o 86%

Posted on 13 sierpnia, 2011 by Patrycja Bydlińska

Nowotwór jelita grubego jest drugą co do częstości przyczyną zgonu, zaraz po raku sutka u kobiet i nowotworze płuc u mężczyzn.

Nowotwór złośliwy jelita grubego jest tzw. chorobą równych szans czyli, dotyka kobiety i mężczyzn z taką samą częstotliwością.

Przeważnie nowotwór ten powstaje na bazie łagodnych, gruczolakowych polipów okrężnicy. Gruczolak poprzez szereg mutacji, trwających średnio 10 lat może przerodzić się w nowotwór.

Naukowcy z University of North Carolina-Chapel Hill przeprowadzili wywiad dotyczący stylu życia i diety wśród 622 badanych. Po wypełnieniu kwestionariuszy wszystkie osoby biorące udział w doświadczeniu przeszły kolonoskopię. Wyniki badania wyraźnie wskazują, iż ryzyko wystąpienia gruczolaków jelita grubego jest 86% wyższe u osób z dużą ilością kwasów tłuszczowych trans w diecie, niż u osób z niewielką zawartością kwasów trans w codziennym pożywieniu.

Kwasy tłuszczowe trans to najgorszy rodzaj tłuszczu jaki został wprowadzony poprzez procesy technologiczne żywności do naszej codziennej diety.  Światowy ekspert w dziedzinie zdrowia i żywienia – Walter Willett z Harvard Medical School, nazwał kwasy tłuszczowe trans mianem „największej katastrofy przetwórstwa spożywczego wszechczasów”.

Tłuszcze obfitujące w kwasy trans to najbardziej szkodliwy rodzaj tłuszczu jaki możemy zjeść. Doświadczenia dotyczące wpływu kwasów trans na zdrowie układu pokarmowego i ryzyko powstania nowotworu jest nowym kierunkiem badań, jednak od dłuższego czasu znany jest wpływ kwasów tłuszczowych trans na zdrowie układu krwionośnego.

Wiele badań naukowych jednoznacznie wskazuje, iż kwasy tłuszczowe trans stanowią bardzo istotny czynnik sprawczy chorób serca i układu krążenia. Kwasy tłuszczowe trans powodują obniżenie poziomu dobrego cholesterolu (HDL) we krwi i podwyższenie poziomu złego cholesterolu (LDL). Biorą również udział w wywoływaniu zapaleń w obrębie naczyń krwionośnych, co jest istotnym czynnikiem odkładania płytki miażdżycowej. Wpływ tłuszczów trans na poziom cholesterolu we krwi jest dwukrotnie gorszy od wpływu nasyconych tłuszczów zwierzęcych.

Do przekształcenia cząsteczki kwasu tłuszczowego w cząsteczkę trans dochodzi w przypadku nienasyconych kwasów tłuszczowych, gdy podgrzewamy olej roślinny do wysokich temperatur (np. podczas smażenia i pieczenia) jak również w trakcie produkcji przemysłowej większości olejów i margaryn.

Początek kwasom tłuszczowym trans dają nienasycone kwasy tłuszczowe. Nienasycone kwasy tłuszczowe występują w produktach pochodzenia roślinnego, czyli w naturalnych olejach roślinnych. Nienasycone kwasy tłuszczowe są niezwykle cenne dla naszego zdrowia. Są również jednak stosunkowo nietrwałe i w pewnych warunkach mogą ulegać przekształceniu do niezwykle niebezpiecznych dla naszego zdrowia tłuszczów trans. Dzieje się tak, gdyż  nienasycone kwasy tłuszczowe zawierają podwójne wiązania między atomami węgla (atomy węgla w cząsteczce są nienasycone wodorem), co skutkuje  ich nietrwałością i łatwym wchodzeniem w reakcje chemiczne np. z tlenem i światłem oraz zmianą konfiguracji cząsteczek do szkodliwej dla zdrowia konfiguracji trans.

Do przekształcenia nienasyconych kwasów tłuszczowych w kwasy trans dochodzi np. podczas procesu częściowego uwodornienia tłuszczów roślinnych, czyli podczas produkcji miękkich margaryn. W procesie tym płynny tłuszcz roślinny zostaje częściowo nasycony wodorem w celu uzyskania tłuszczu o stałej, lecz miękkiej konsystencji, czyli po prostu margaryny. Podczas procesu częściowego uwodornienia tłuszczów roślinnych dochodzi do zmiany konfiguracji cząsteczek kwasu tłuszczowego na konfigurację trans.

Częściowo uwodorniony tłuszcz roślinny zawiera mnóstwo kwasów trans. Właśnie ten rodzaj tłuszczu znajdziemy w większości margaryn i przetworzonej żywności takiej jak wyroby cukiernicze, chrupki, chipsy i frytki.

Tłuszcze trans powstają nie tylko w procesie częściowego uwodornienia oleju roślinnego, ale także w trakcie podgrzewania oleju roślinnego do wysokich temperatur, czyli w trakcie pieczenia i smażenia na olejach roślinnych. Bardzo często do zmiany konfiguracji kwasów tłuszczowych w olejach roślinnych do konfiguracji trans dochodzi już podczas samej produkcji oleju roślinnego. Olej podlega licznym procesom technologicznym, między innymi podgrzaniu do wysokiej temperatury i wystawieniu na działanie światła i tlenu co negatywnie wpływa na jego jakość.

Mało kto orientuje się w tematyce tłuszczów. Prawie każdy spotkał się określeniem „dobre” i złe „tłuszcze”, mimo to trudno jest nam samodzielnie określić, które są zdrowe, a które są szkodliwe. Bardzo często nie zdajemy sobie również sprawy z tego, że to czy dany tłuszcz będzie wpływał korzystnie, czy szkodliwie na nasze zdrowie w ogromnej mierze zależy od tego w jaki sposób go użyjemy i jakim procesom poddamy. Niestety zdarza się że, reklamy produktów spożywczych, wprowadzają nas w błąd. Kolorowe opakowania margaryn kuszą nas informacją o zawartości oliwy z oliwek lub dodatku witamin i kwasów omega 3. Tymczasem jest bez znaczenia jakich olejów użyto do produkcji margaryny, jeśli jest ona częściowo uwodornionym olejem roślinnym to jest to niezdrowa żywność, a dodatek witamin czy kwasów omega 3 niczego tu nie zmieni.

Największe miasta USA, takie jak Nowy Jork i Filadelfia zakazały stosowania tłuszczów z dużą zawartością kwasów tłuszczowych trans w restauracjach. W wielu stanach USA wprowadzony został obowiązek umieszczania informacji o zawartości tłuszczów trans na etykietach produktów. Niektóre kraje wprowadzają zakaz sprzedaży przetworzonych produktów z dużą zawartością tłuszczów trans. Zakaz taki obowiązuje już w Danii i Kanadzie. W Polsce nie ustalono jeszcze normy zawartości tłuszczów trans w produktach spożywczych. Pozostaje nam ostrożność i wnikliwe czytanie etykiet.

Patrycja Błoch

• Tweet
• Pin It