Świetlik łąkowy – Euphrasia rostkoviana

Posted on 8 grudnia, 2009 by Małgorzata Przybyłowicz

Ta niewielka roślina jest najpopularniejszym ziołowym środkiem leczniczym stosowanym w chorobach oczu.

Skład i działanie

Świetlik łąkowy (Euphrasia rostkoviana), nazywany również świetlikiem lekarskim, zawiera między innymi glikozydy irydoidowe (katalpol i aukubina), garbniki, flawonoidy, substancje goryczowe, olejek eteryczny, kwas chlorogenowy i kawowy oraz miedź i magnez. Szczególnie cenne są glikozydy, które wykazują silne właściwości przeciwzapalne, a także przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, rozkurczowe, moczopędne i antyhepatotoksyczne, a więc osłaniające wątrobę. Przeciwzapalne działanie wyciągów ze świetlika wzmacnia obecność garbników i flawonoidów. Zioło wykazuje ponadto właściwości ściągające, żółciopędne, pobudzające wydzielanie soku żołądkowego oraz przeciwhistaminowe, a więc łagodzące reakcje alergiczne.

Wygląd i występowanie

Świetlik jest rośliną jednoroczną, rosnącą pospolicie w Europie. W zależności od klasyfikacji zaliczany jest do rodziny zarazowatych lub trędownikowatych. W Polsce występuje na terenie całego kraju na wilgotnych glebach łąk, pastwisk, zarośli i brzegów lasów. Łodyga świetlika jest sztywna i osiąga wysokość do 30 cm. Ciemnozielone liście mają ząbkowane brzegi i pokryte są włoskami. Drobne, białe lub biało-fioletowe kwiaty zebrane są na szczycie łodygi i posiadają charakterystyczną żółtą plamkę. Ciemne owoce zebrane są po dwa w torebce nasiennej. Świetlik jest półpasożytem, pobierającym substancje odżywcze z korzeni innych roślin.

Surowiec leczniczy

Surowcem leczniczym jest ziele świetlika, ścinane bez dolnej, bezlistnej części łodygi. Ziele zbieramy w okresie kwitnienia (czerwiec-październik) i suszymy, wieszając w przewiewnym pomieszczeniu. Surowiec należy przechowywać w suchym i ciemnym miejscu, w szczelnie zamkniętym opakowaniu.

Zastosowanie wewnętrzne

Świetlik stosowany jest niemal wyłącznie zewnętrznie, jednak jego doustne podawanie może przynosić ulgę w dolegliwościach układu pokarmowego, takich jak biegunka, niestrawność, nieżyt żołądka i jelit, kolka wątrobowa, kamica żółciowa. Świetlik może być również stosowany przy kamicy moczowej, infekcjach dróg moczowych i chorobach reumatycznych.

Zastosowanie zewnętrzne

Powszechnie uważa się, że zioło wspomaga leczenie zapalenia spojówek i powiek. Świetlik przynosi ulgę przy zmęczeniu oczu, spowodowanym pracą przy komputerze bądź czytaniem, a także przy opuchnięciach i zespole suchego oka. Zmniejsza nadmierne łzawienie związane z alergią oraz pomaga przy nadmiernej wrażliwości na światło. Zalecany jest również przy zapaleniu kanalików i woreczków łzowych. W postaci płukanek świetlik może być stosowany w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej.

Napar ze świetlika

Łyżkę suszonego ziela zalewamy szklanką wrzątku i odstawiamy pod przykryciem na 30-40 minut. Napar stosujemy do okładów, płukanek i przemywań oraz wewnętrznie, wówczas pijemy ½ szklanki naparu 2 razy dziennie.

Bezpieczeństwo stosowania

Do okładów i przemywań stosujemy zawsze świeże napary i jałową gazę. Stosowanie u kobiet w ciąży i karmiących oraz u osób przyjmujących leki okulistyczne powinno być poprzedzone konsultacją lekarską.