Osteoporoza – powszechnie zaniedbujemy zdrowie kości

Posted on 13 sierpnia, 2011 by Patrycja Bydlińska

Większość ludzi twierdzi, że wie jak zapobiec osteoporozie. Niektórzy nawet myślą, że robią odpowiednio dużo w tym zakresie. Sądzą, że podstawą profilaktyki jest dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości wapnia i jeśli zajdzie taka potrzeba stosowanie suplementów z wapniem. Są nawet optymiści, którzy wierzą, że szklanka mleka dziennie załatwi sprawę. Kampanie reklamowe tylko utwierdzają nas w tym błędnym przekonaniu, że regularne picie mleka wystarczy, by odpowiednio zadbać o kości.

Taka sytuacja bardzo niepokoi wielu specjalistów zajmujących się zagadnieniem osteoporozy. Dostarczenie organizmowi dostatecznej dawki calcium może co najwyżej nieznacznie zmniejszyć ryzyko osteoporozy, natomiast inne bardziej skuteczne metody są zazwyczaj niedoceniane.

Bywa, iż nie zdajemy sobie sprawy z konsekwencji osteoporozy i ignorujemy zalecenia odnośnie profilaktyki tej choroby. Wydaje nam się, że osteoporoza to odległa przyszłość, w której co najwyżej może nam się zdarzyć złamanie. Tymczasem dla niektórych pacjentów wyleczenie takich złamań jest długotrwałe, bądź nawet niemożliwe. Wielu pacjentów (ok. 20%) po 50 roku życia ze złamaniem szyjki kości udowej umiera w ciągu roku od złamania. Skutkiem złamań osteoporotycznych często są przewlekle zespoły bólowe, inwalidztwo i niezdolność do samodzielnego egzystowania. W Polsce odnotowuje się  rocznie 12 tys. złamań szyjki kości udowej, powstałych w wyniku osteoporozy.

Lekarze często nie uświadamiają pacjentom ryzyka związanego z osteoporozą, gdyż jak sądzą nie należy straszyć chorobą. Jednak jedynie świadomość istniejącego zagrożenia jest wstanie zmobilizować wielu z nas do działania, a działać należy już teraz. Na mocne kości pracuje się przez całe życie.

Osteoporozie można zapobiegać i można ją leczyć. Ważne jednak jest odpowiednio wczesne wykrycie symptomów choroby. Dr McGowan’a jedna z autorów The Surgeon General’s Report on Osteoporosis and Bone Health, zwraca uwagę, iż brak wiedzy prowadzi często do złej praktyki. Zdaniem eksperta wszyscy pacjenci, którzy złamali kość po 50 roku życia powinni przejść badania pod kątem diagnostyki osteoporozy.

Diagnostykę w kierunku osteoporozy powinny podjąć także kobiety po 50 roku życia z grupy podwyższonego ryzyka, jak również wszystkie kobiety po 65 roku życia.

Niezwykle istotne z punktu widzenia profilaktyki osteoporozy jest nie ignorowanie złamań kości. Należy pamiętać, iż złamanie jest jednym z podstawowych czynników ryzyka i symptomów osteoporozy(Czynniki ryzyka). Szczególnej uwagi wymaga każde złamanie kości po 50 roku życia. Niezależnie od tego, czy złamanie było skutkiem przewrócenia na rowerze, czy podczas jazdy na nartach, być może prawdziwą przyczyną jest rozwijająca się w kościach osteoporoza.

Kolejnym niedocenianym elementem profilaktyki osteoporozy jest dostarczenie odpowiedniej dawki witaminy D. Okazuje się, że ilość dostarczonego wapnia w diecie ma drugorzędne znaczenie jeśli organizm nie może go przyswoić, a do tego potrzebna nam jest witamina D, której nam zazwyczaj brakuje. Dr Michael Holick, autorytet światowej sławy w dziedzinie wpływu witaminy D na zdrowie, pierwszy naukowiec któremu udało się zsyntetyzować aktywną formę witaminy D (125-dihydroxy witamina D), która obecnie jest powszechnie stosowana w leczeniu osteoporozy, ostrzega, iż według jego badań, połowa kobiet po menopauzie cierpi na chroniczny niedobór witaminy D. Zdaniem dr Holic’a „Niedobór witaminy D to epidemia Stanów Zjednoczonych i to we wszystkich grupach wiekowych”

Tymczasem zapewnienie odpowiedniej dawki witaminy D jest niezwykle proste i nie kosztuje ani złotówki. Witaminy tej dostarcza nam skóra podczas ekspozycji na promienie słoneczne. Jednak powszechna awersja do słońca i unikanie promieni słonecznych pogłębia problem niedoboru witaminy D i absorpcji wapnia przez kości. Często spotykaną opinią jest, iż należy stale stosować kremy z filtrem, którymi należy smarować się nawet 20 minut przed wyjściem z domu.  Regularne unikanie słońca to prosta droga do niedoboru witaminy D i słabych kości.

Słońce w aspekcie zdrowia kojarzone jest przeważnie tylko z rakiem skóry, a nie mocnymi kośćmi. Optymalnym rozwiązaniem wydaje się być spojrzenie na człowieka jako całość i holistyczne rozważenie korzyści i zagrożeń dla jego zdrowia płynących z ekspozycji skóry na słońce. W tym ujęciu umiarkowane wystawianie skóry na promieniowanie słoneczne wydaje się być uzasadnione z punktu widzenia troski o zdrowie. Eksperci zalecają ekspozycję skóry (wystarczy ok. 10% ciała) na słońce przez 10 minut przed zastosowaniem kremu z filtrem.

Problem powszechnego niedoboru witaminy D, zdaniem dr Holick’a wydaje się być ignorowany zarówno przez media jak i przez lekarzy. Jak twierdzi „wielu dermatologów uważa, iż wystarczy wypić trochę więcej mleka i można bez problemu uzupełnić niedobór witaminy D dzięki diecie. Tymczasem bardzo niewiele produktów spożywczych zawiera witaminę D”. Można ją znaleźć w rybach i mleku. By dostarczyć organizmowi dziennej dawki witaminy D tylko poprzez dietę należałoby wypijać 10 szklanek mleka dziennie lub jeść makrelę lub tuńczyka 5 razy w tygodniu.

Niedobór witaminy nasila również współczesny styl życia, wielogodzinna praca w zamkniętych pomieszczeniach, brak aktywności na świeżym powietrzu i niedostateczna ilość słońca w sezonie jesienno-zimowym.

Zdaniem dr Holick’a niedobór witaminy D może być związany także z chorobami wątroby i nerek. Narządy te pełnią ważne funkcje w przemianie witaminy D do jej aktywnej formy. Upośledzenie funkcji wątroby lub nerek może prowadzić do zaburzeń w aktywacji witaminy D lub jej wchłanianiu, co skutkuje niedoborem, który można uzupełniać tylko dzięki suplementacji aktywną formą tej witaminy.

Witamina D pełni ważną funkcję w zapobieganiu krzywicy i osteoporozie. Warunkuje prawidłowy wzrost kośćca poprzez ułatwienie wchłaniania wapnia i pobudzanie procesów tworzenia tkanki kostnej.

Okazuje się, że by zapewnić odpowiednią absorpcje wapnia z diety niezbędna jest nie tylko witamina D, ale również równowaga kwasowo-zasadowa. Dieta uboga w warzywa i owoce powoduje zakwaszenie organizmu czyli wytworzenie nadmiaru kwasów podczas procesu trawienia, a to bezpośrednio przyczynia się do zwiększonego wydalania wapnia.

Równowaga kwasowo-zasadowa diety jest bardzo ważna w profilaktyce osteoporozy. Spożywane produkty mogą być z natury kwasotwórcze lub alkalizujące. Dieta bogata w białka, kasze, makarony i pieczywo zakwasza środowisko, owoce i warzywo działają alkalizująco.

Zdaniem Dr. Dawson’a Hughes, prowadzącego badania nad  wpływem równowagi kwasowo-zasadowej na resorpcję wapnia, w dobrze zbilansowanym posiłku obok kaszy, makaronu i mięsa powinna zawsze znaleźć się duża porcja warzyw, by zobojętnić wytwarzane podczas trawienia posiłku kwasy. Dieta przeciwko osteoporozie to nie tylko dieta bogata w produkty mleczne, wapń i witaminę D, ale również warzywa i owoce.

Należy również pamiętać, że w profilaktyce osteoporozy, równie ważne co prawidłowe odżywianie się, jest regularne gimnastykowanie i zdrowy tryb życia ( nie palenie papierosów). Należy pamiętać, że kości są żywą tkanką i reagują na ćwiczenia fizyczne tak jak mięśnie. W wyniku aktywności fizycznej i obciążenia układu kostnego następuje stymulacja pracy komórek kostnych i procesów kościotwórczych. Natomiast wzmocnienie tkanki mięśniowej, za pomocą ćwiczeń, poprawia koordynację ruchową i zmniejsza ryzyko złamań.

Osteoporoza jest bardzo złożonym problemem zdrowotnym. Dlatego, żeby jej zapobiec należy działać kompleksowo.

Patrycja Błoch

• Tweet
• Pin It